Kościół p.w. św. Piotra i Pawła

Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lipie – późnogotycki, jednonawowy kościół z wieżą z XIV w., zlokalizowany jest w centrum wsi. Kościół ten jest świątynią parafialną dla Parafii w Lipie.
Został wybudowany z łamanego kamienia, obecnie jest otynkowany. Został przebudowany w XVII w. Główny ołtarz zdobi gotycki tryptyk z 1505 r. W części środkowej, na złotym tle, znajdują się rzeźby: Piotra i Pawła, Maryi z Dzieciątkiem.
W wieży znajduje się dzwon z 1541 r. zdobiony późnorenesansowym ornamentalnym fryzem. W latach 40. XX wieku spłonęła komórka przykościelna, której nie odbudowano, przez co charakterystyczną cechą kościoła jest to, że nie można dopatrzeć się w nim budowy na planie krzyża.
W XVIII w. powiększono część okien.

Kościół parafialny Świętych Piotra i Pawła, wzmiankowany w 1330 r. Obecny wzniesiony w stylu późnogotyckim, częściowo przebudowany w XVII w. Orientowany, murowany, jednonawowy, z wieżą od zachodu i prostokątnym prezbiterium nakrytym dwuprzęsłowym sklepieniem krzyżowo-żebrowym, zachował we wnętrzu przyścienne sakramentarium z piaskowca oraz szereg całopostaciowych płyt nagrobnych z XVI i XVII w.

Wnętrze kościoła

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

  • Grabstein mit Wappen und Inschrift: Anno dni m0 cccc0 lxxx vt0 (1485) feria sexta p... maix obyt validus arnestus czedlitcz h. sepults heres in lipa.
  • Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für:
    1) drei Kinder, Quertafel, von 1560...
    2) einen Ritter von Zedlitz + 1573.
    3) dgl. + 1576.
    4) dgl. + 1610.
    5) ein Mägdlein derselben Familie + 1614.
    Fünf andere Grabsteine aus gleicher Zeit, wie die oben aufgeführten übertüncht, verstellt, bemoost.

- Die Kunstdenkmäler der Landkreise des Reg.-Bezirks Liegnitz - im amtlichem Auftrage bearbeitet von Hans Lutsch. Breslau 1891. -

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

  • 1485. Czedlitz, Arnestus auf Lippa. (auch 1483.)
  • 1553. Seidlitz, Ign. v., Altarist.
  • 1560. Zedlitz, Anna, Ursula und Melchior, Kinder.
  • 1570. Logau, Sigm. v., Kind.
  • 1573. Zedlitz Anna v., geb. Moehlheimin.
  • 1573. Zedlitz u. Leipe, Abraham v.
  • 1575. Zedlitz-Leipe, Abr. v.
  • 1576. Zedlitz, Anton v., auf Leippe.
  • 1610. Zedlitz,
  • 1614. Tzedlitz, Chr. Frdr. v., a. d. H. Leybaw.
  • 1620. Zedlitz, Ernst v., auf Blumenau u. Leipe.
  • 1622. Reibnitz, . . . . , auf Stonsdorf u. Erdmannsdorf.
  • 1765. Reibnitz, G. Wilh., auf Langenhelwigsdorf.
  • 1770. Reibnitz, Ch. Const. v., geb. y. Studnitz.

- Schlesiens Grab-Denkmale und Grab-Inschriften. Graf Hoverden'schen Sammlung - Breslau 1870-72. -

Epitafium George von Reibnitz i płyta nagrobna Arnestusa von Zedlitz

Znajdujące się obok siebie epitafium George Wilhelma von Reibnitz oraz płyta nagrobna Arnestusa von Zedlitz

Płyta nagrobna Arnestusa von Zedlitz † 1485

               
               
               
               
               
               
               
               
               

Późnogotycka płyta nagrobna Arnestusa von Zedlitz z dużym pośrodku herbem rodzinnym, zmarłego w 1485 roku.

ANNO DNI M0 CCCC0 LXXX Vt0 (1485) FERIA SEXTA P... MAIE OBYT VALIDUS ARNESTUS CZEDLITCZ H. SEPULTS HERES IN LIPA


A teraz przedstawiam dosłowny opis tej płyty zamieszczony w opracowaniu Bogusława Czechowicza "Nagrobki późnogotyckie na Śląsku" Wrocław 2003.

77. LIPA JAWORSKA k. Bolkowa. Kośc. paraf. Św. Piotra i Pawła. Nagr. Ernesta von Zedlitz (+ l485). Po 1485 r.
I. Prost. płyta piaskow., reliefowa z herbem Zedlitz pośrodku i inskr. na brzegach oraz nad herbem: (5. wers pod 1.): Anno a-d(o)m(ini)-a m° . cccc° / lxxxvto b-fe(r)ia-b sexta . p[—o] / c-ma(r)ie-c obyt. validus / arnesti(u)s . czedlitcz . h(ic) . sepulti(u)s / heres . in . d-lippa-d.
a-a 507]: dni. b-b [204]: tria. c-c [507]: mair. d-d [507]: lipa.
II. Zatarta inskr. w p.d. narożniku.
III. Wmurowany w pn. ścianę prezb., przy jego pn.-zach. kącie. Mając na względzie dobry stan zachowania, można sądzić, że jest to jej pierw. lokalizacja (brak śladów starcia pow. świadczących o umieszczeniu w posadzce).
IV. Rys. płyty oraz odpis inskr. opubl. L. Dorst von Schatzberg [204]; odpis - H. Lutsch [507], powołując się przy tym na niezach. tom [9] (z rys. płyty). Zabytek uwzględnił [329], podając dwie daty śmierci: 1485 i 1483.
V. [204], s. 7, il. 10; [9], Bd. I, IX; [329], Bd. I, s. 47; [507], Bd. III, s. 410;
VI. Ernest von Zedlitz. Drugie dziecko, a pierwszy syn Zygmunta (I) von Zedlitz auf Neukirch (wzm. w 1. 1418-1437) i Anny z d. von Tackenberg. Ernest pisał się: na Bolkowie, a od 1471 r. na Lipie. Wzm. w 1. 1446-1484. Żonaty z Małgorzatą z d. von Stange, wdową po Kunzem Belersie z Karpnik. Nie mieli potomstwa, jednak Lipa drogą wzajemnych koligacji pozostała, z przerwą w 1. 1485-1500, nadal w rękach rodu von Zedlitz.

Epitafium George von Reibnitz † 1765

Barokowe epitafium George Wilhelma von Reibnitz z Pogwizdowa, urodzonego 20 lutego 1698 roku a zmarłego w 1765 roku. U góry po stronie ojczystej herb rodziny von Reibnitz.
Dolna część epitafium jest starta i niemożliwa do odczytania.

Płyty nagrobne w murze okalającym kościół

Płyty nagrobne w murze okalającym kościół. m.in. Anny von Zedlitz.

Płyta nagrobna Anny von Zedlitz † 1573

          
          

Płyta nagrobna Anny von Zedlitz zd. von Mühlheim pro domo Laasan (Łażany), zmarłej w 1573 roku. Jej mężem był Ernst von Zedlitz ze Średniej Lipy. Mieli wg genealogii dwoje dzieci Ernsta oraz Christopha.

Płyta nagrobna Abrahama von Zedlitz † 1575

          
          

Płyta nagrobna Abrahama von Zedlitz, syna Anotna von Zedlitz i Anny von Hohberg, brata Barbary von Zedlitz, zmarłego w 1575 roku.

Płyta nagrobna trojga dzieci Sigmunta von Zedlitz

                    

Płyta nagrobna trojga dzieci Sigmvnta von Zedlitz: VrShvli, Angnetis i Melchiora, zmarłych w latach 1560, 1565 oraz 1566.

1560 SONTAGE . . . . IST IN GOT . . . . . . MELCHIOR . . . . . 1565 IOR SONTAGE ANGNETIS IST IN GOT VORDCHIEDEN . . . . . . VRSHVLA 1565 IOR PALMARE TAGE IST IN GOT VORSCHIEDEN SIGMVNT ZEDLITZ KINDLEIN GOT GENEDIG SEI

Płyta nagrobna mężczyzny z rodu Reibnitz † 1622

          
          

Płyta nagrobna mężczyzny w stroju rycerskim z rodziny von Reibnitz, zmarłego 6 stycznia 1622 roku. Imienia nie udało się ustalić.

Płyta nagrobna Siegmunda von Logau † 1570

          
          
          

Płyta nagrobna syna Caspara von Logau, Siegmunda von Logau, zmarłego 14 marca 1570 roku, przeżywszy tylko 33 tygodnie.
Pod epitafium znajduje się herbarz rodziny von Logau. W górnym rzędzie jako herby ojczyste występują von Logau, von Seidlitz, von Mühlheim i von Reibnitz. A pod spodem jako macierzyste występują von Zedlitz, von Wiese, nieoznaczony i von Tschammer.

IM 1570 IAR DEN 14 MARTI TZWISCHEN 6. VND 7. IN DER GANTZEN VHR IST IN GOT SELIG ENTSCHLAFEN DES EDLEN WOLEHRENVESTEN CASPAR VON LOGAV AVF SCHLAVPITZ SOENLEIN SIEGMUND . . . . . . SEINES ALTER 33 WOCHEN ALHIE BEGRABEN DEM GOT GENADE

Epitafium Ernsta von Zedlitz † 1620

Epitafium Ernsta von Zedlitz, syna Ernsta von Zedlitz i Anny zd von Mühlheim, urodzonego w 1573 roku a zmarłego 24 sierpnia 1620 roku. Jego żoną była Hedwig zd. von Zedlitz, z którą miał dwoje dzieci Susannę i Ernsta Friedricha. Jego siostrą była Barbara von Warnsdorf.
Po jego śmierci żona Hedwig wyszła powtórnie za mąż za Hioba von Reder.
U dołu płyty wyryty duży herb rodziny von Zedlitz.

Płyta nagrobna Ernsta von Zedlitz † 1620

          
          
          

Płyta nagrobna Ernsta von Zedlitz, syna Ernsta von Zedlitz i Anny zd von Mühlheim, urodzonego w 1573 roku a zmarłego 24 sierpnia 1620 roku. Jego żoną była Hedwig zd. von Zedlitz, z którą miał dwoje dzieci Susannę i Ernsta Friedricha. Jego siostrą była Barbara von Warnsdorf.
Po jego śmierci żona Hedwig wyszła powtórnie za mąż za Hioba von Reder.
U góry po stronie ojczystej herb rodziny von Zedlitz, natomiast po stronie macierzystej herb rodziny von Mühlheim.

Płyta nagrobna Ignatiusa von Zedlitz † 1553

          

Płyta nagrobna Ignatiusa von Zedlitz, który w tym kościele był altarzystą a zmarł w 1553 roku. Płyta jest bardzo zwietrzała i pozbawiona inskrypcji.

Płyta nagrobna Antona von Zedlitz † 1575

          

Płyta nagrobna Antona von Zedlitz, urodzonego w 1503 roku a zmarłego 12 lipca 1575 roku. Jego pierwszą żoną była Anna zd. von Hohberg, z którą miał dwoje dzieci Barbarę i Abrahama, natomiast drugą żoną była Martha zd. von Bibran, z którą miał córkę Annę.

Płyta nagrobna Ernsta von Zedlitz † 1610

          
          

Płyta nagrobna Ernsta von Zedlitz, urodzonego w 1551 roku a zmarłego 9 kwietnia 1610 roku. Jego pierwszą żoną była Anna zd. von Wiese, z którą miał dwoje dzieci, Barbarę (zmarłą w 1572 roku) oraz Ernsta (zmarłego w 1573 roku). Jego drugą żoną była Katharina von Ullersdorf, a trzecią Anna von Reinsperg.

Epitafium Charlotty von Reibnitz † 1770

          
          
          

Epitafium Charlotty Constantii von Reibnitz zd. von Studnic, pani na Pogwizdowie, córki Hansa Georga von Studnic, pana na Gierałcicach koło Wołczyna i Anny Elisabeth von Tschammer, urodzonej 20 lipca 1701 roku. W dniu 15 lipca 1723 roku w Kamiennej Górze wyszła za mąż za Georga Wilhelma von Reibnitz, urodzonego 20 lutego 1698 roku a zmarłego 11 maja 1765 roku. Mieli czternaścioro dzieci z tego 8 synów i 6 córek. Charlotte zmarła 16 kwietnia 1770 roku w Średniej Lipie. Jej bratem był Hans Georg von Studnitz a siostrą Sophie Wilhelmine von Prittwitz und Gaffron.
Po stronie ojczystej znajduje się herb rodziny von Studnitz oraz nieustalony a po stronie macierzystej von Tschammer oraz von Stosch.

Kamień pamiątkowy

Kamień z pamiątkową płytą, postawiony w 2005 roku z okazji 700-lecia miejscowości.

Zamknij okno